Posiedzenie senackich Komisji Nauki oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 16.07.2025

Komisje: Nauki oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaproponują Senatowi 5 poprawek do ustawy o Instytucie imienia Wincentego Witosa, przede wszystkim o charakterze legislacyjnym i doprecyzowującym m.in. zapisy dotyczące finansowania stypendiów przez Instytut, a także warunków i trybu ich przyznawania. Na potrzebę ich wprowadzenia zwróciło uwagę senackie biuro legislacyjne. Połączone komisje odrzuciły natomiast poprawkę dotyczącą zmiany siedziby Instytutu z Warszawy na Tarnów.

Podczas posiedzenia ustawę omówiła wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Maria Mrówczyńska. Jak poinformowała, resort pozytywnie zaopiniował projekt poselski w tej sprawie. Ustawa przewiduje powołanie Instytutu im. Witosa jako państwowej osoby prawnej – instytutu badawczego podległego ministrowi rolnictwa, z siedzibą w Warszawie. Ma on szerzyć i pielęgnować dziedzictwo Witosa, prowadzić badania historyczne, działalność edukacyjną i popularyzatorską, organizować konferencje, konkursy, udzielać stypendiów młodzieży wiejskiej, a także opiekować się miejscami pamięci. Budżet Instytutu określono wstępnie na ok. 10 mln zł, dalsze finansowanie ma pochodzić z subwencji naukowych i potencjalnych dotacji. Jak zauważyła wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Bożena Żelazowska, dodatkowe środki mogą pochodzić z funduszy UE.

W trakcie dyskusji senator Włodzimierz Bernacki zgłosił wniosek o przeniesienie siedziby Instytutu z Warszawy do Tarnowa, uzasadniając go kulturowym i społecznym kontekstem ziemi tarnowskiej i Małopolski dla ruchu ludowego oraz samego Witosa, a także bliskością jego rodzinnych Wierzchosławic. Wniosek poparli senatorowie Kazimierz Wiatr, Marcin Zawiła i Jerzy Chróścikowski,  którzy zwracali m.in. uwagę na potrzebę decentralizacji tego typu placówek. W ocenie senatora Kazimierza Wiatra istnieje potrzeba decentralizacji Instytu i powiązania go z „duchem miejsca”. Senatorowie Waldemar Pawlak i Józef Zając, a także wiceministrowie kultury i rolnictwa Bożena Żelazowska i Adam Nowak, a także poseł sprawozdawca Wiesław Różyński, opowiadając się za Warszawą, wskazywali m.in. na planowaną działalność ogólnokrajową Instytutu, symbolikę związaną z „marginalizacją” w przeszłości postaci Witosa, jednego z ojców niepodległości, a także na łatwiejszą koordynację działań placówki. Kolejny wątek dyskusji odnosił się do statusu instytutu badawczego, na co zwrócił uwagę senator Kazimierz Wiatr i senackie biuro legislacyjne. Mowa była m.in. o stosunkowo niewielkiej liczbie funkcji badawczych, dlatego proponowano ograniczenie lub uściślenie celów. Zaproponowanej formuły bronili przedstawiciele rządu i część senatorów.

Źródło: http://www.senat.gov.pl